Giriş: Gerçek Milyarderler Kimlerdir?
Milyarderleri düşündüğümüzde aklımıza genellikle Jeff Bezos, Bill Gates ve Warren Buffett gibi isimler geliyor. Forbes’un yayınladığı servet sıralamasında bu kişiler ön sıralarda yer alıyor, peki ya size dünyanın en zengin insanlarının bu listede bile olmadığını söylesem? Perde arkasında, zirvede olmanın getirdiği kamu denetimi olmadan büyük miktardaki serveti kontrol eden milyarderler gizlidir. Bu makalede, dünyanın en zengin bireylerinin ardındaki gizli zenginlik de dahil olmak üzere beş milyarder tipini ve bazı milyarderlerin neden dikkatlerden uzak durmayı tercih ettiğini inceleyeceğiz.
1. Kağıt Milyarderleri
İlk milyarder türü, “kağıttan milyarderler” dediğimiz kişilerdir. Bu kişilerin, genellikle kurdukları şirketlerin değeri nedeniyle kağıt üzerinde yüksek net değerleri vardır. Ancak gerçekte ellerinde çok fazla nakit yoktur. Birçok startup kurucusu bu kategoriye girer.
Örneğin Silikon Vadisi’ndeki şirketlerin kurucularını ele alalım. Bu şirketlerin değeri milyarlarca dolar olabilir, ancak genellikle kazandıklarından daha fazla nakit harcarlar. Uber ve Lyft gibi ünlü girişimler, milyarlarca dolarlık değere sahip olmalarına rağmen yıllarca kâr edemedi. Amazon bile kar elde etmeden önce uzun yıllar zararla çalıştı. Kâğıt milyarderler, hisse satmadıkları sürece şirketlerinin milyarlar değerindeki değerlerine kolayca erişemezler ki bu da kendi zorluklarını beraberinde getirir.
Mesela Snapchat’in kurucusu Evan Spiegel gibi birinin kağıt üzerinde milyarlarca değeri olabilir ama Snapchat hiçbir zaman kar elde etmedi. Zenginliği şirketin hisselerine bağlı; bu da hisselerinin büyük bir kısmını satmasının hisse senedi fiyatlarının düşmesine neden olacağı anlamına geliyor. Gerçekte kağıttan milyarderlerin net servetleri birkaç milyar olsa bile yalnızca birkaç yüz milyon dolara erişimleri olabilir.
2. Nakit Zengini Milyarderler
İkinci seviyedeki milyarderler, kağıt üzerindeki servetlerini gerçek paraya çevirenlerden oluşuyor. Bu süreç tipik olarak bir şirketin halka arz (İlk Halka Arz) yoluyla halka açılmasını ve hisselerin kademeli olarak satılmasını içerir. Bunu yaparak hisse senedi fiyatlarının düşmesine neden olmadan büyük miktarlarda para toplayabilirler.
Örneğin, bir startup kurucusu şirketini halka açtığında, hisselerinin küçük bir yüzdesini (genellikle %5-10) satabilir ve yüz milyonlarca dolar toplayabilir. Bu parayla konaklar, yatlar satın alabilir veya portföylerini çeşitlendirmek için başka şirketlere yatırım yapabilirler. Kağıt üzerinde hâlâ milyarlarca dolarlık servete sahip olsalar da bu milyarderler daha fazla likiditeye sahip ve zenginliklerinin keyfini gerçek anlamda çıkarabiliyorlar.
Örneğin Jeff Bezos, Amazon hisselerinin küçük bölümlerini düzenli olarak satarak şirketin kontrolünü korurken nakit biriktirmesine olanak tanıyor. Yavaş yavaş hisselerini satarak ve yatırımlarını çeşitlendirerek Bezos, kâğıt üzerinde çalışan bir milyarderden nakit zengini bir milyarder haline geldi.
3. Çeşitliliğe Sahip Milyarderler
Üçüncü tip milyarderler ise bir adım daha ileri giderek zenginliklerini çeşitli sektör ve şirketlere dağıttı. Bu strateji, servetlerini yalnızca piyasadaki dalgalanmalardan korumakla kalmıyor, aynı zamanda birden fazla kaynaktan istikrarlı bir gelir elde ediyor.
Çeşitliliğe sahip bir milyarderin en iyi örneklerinden biri Bill Gates’tir. Servetini Microsoft aracılığıyla elde etmesine rağmen servetinin yalnızca küçük bir kısmı hâlâ şirkete bağlı. Bugün Gates, Berkshire Hathaway gibi şirketlerde önemli hisselere sahip ve çeşitli sektörlerde yatırımları var. Bu çeşitlendirme, Microsoft’un hisseleri darbe alsa bile Gates’in genel servetinin sabit kalmasını sağlıyor. Aslında kendisini tüm servetinin tek bir şirkete bağlı olmasının risklerinden korudu.
Bir başka örnek ise Uber’in kurucusu Travis Kalanick’tir. Uber’in kârlılıkla ilgili devam eden mücadelesine rağmen Kalanick, şirketteki hisselerinin çoğunu satarak diğer yatırımlara yöneldi ve Uber’in performansı düşük olsa bile servetinin güvende kalmasını sağladı.
4. İktidardaki Milyarderler: Devlet Başkanları
Merdivenden yukarıya doğru çıktığımızda, siyasi gücü elinde bulunduran milyarderlere, yani bütün ulusları yönetenlere geliyoruz. Bu kişiler herhangi bir kamu servet sıralamasında yer almayabilir, ancak ülkelerindeki muazzam kaynakları kontrol ediyorlar. Devlet başkanları için ulusun zenginliği çoğu zaman onların emrindedir.
Örneğin Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’ı (MBS) ele alalım. Kişisel serveti tam olarak açıklanmasa da dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Suudi Arabistan’ın geniş petrol rezervlerine erişimi var. MBS, 450 milyon dolarlık bir Leonardo da Vinci tablosu ve 500 milyon dolarlık bir yat gibi abartılı satın alımlar yaparak servetinin büyüklüğünü ortaya koydu.
MBS veya Katar Emiri gibi liderler, uluslarının zenginliklerine erişim hakkına sahip ve bunu genellikle gözetimsiz olarak diledikleri gibi harcayabiliyor. Zenginlikleri teknik olarak ülkeye bağlı olsa da bu bireyler, özel jetleri, lüks yatları ve genişleyen mülkleriyle milyarderler gibi yaşıyorlar.
5. Kraliyet: Zenginliğin En Üst Seviyesi
Zenginlik hiyerarşisinin en tepesinde kraliyet aileleri yer alıyor. Birleşik Krallık, Suudi Arabistan ve Katar gibi ülkelerde kraliyet soyu, sıradan milyarderlerinkini aşan zenginlik ve güç sağlıyor. Kraliyet mensupları, ülkelerinin tüm zenginliklerine erişim hakkına sahiptir ve halk tarafından sıklıkla saygı görürler. Zenginlikleri için hisse senetlerine ya da ticari girişimlere güvenmeleri gerekmiyor; bunlar devlet tarafından miras alınıyor ve sürdürülüyor.
Örneğin İngiliz Kraliyet Ailesi vergi mükellefleri tarafından finanse ediliyor ve büyük miktarda mülk ve varlığa sahip. Kraliçe II. Elizabeth dünyanın en zengin insanı olmasa da ailesinin statüsü, kamusal ve özel servetle finanse edilen lüks bir yaşam sağlıyor.
Suudi Arabistan ve Katar gibi diğer ülkelerde kraliyet aileleri, ulusun zenginliğini ve kaynaklarını kontrol ederek ülkeyi doğrudan yönetiyor. Bu tür zenginlik kuşaklar arasıdır, bir yöneticiden diğerine aktarılır ve gelecek nesillerin bunun için çalışmaya gerek kalmadan zengin kalmasını sağlar.
Sonuç: Gizli Milyarderler
Jeff Bezos ve Bill Gates aşırı zenginliğin halka açık yüzleri olsa da perde arkasında büyük servetleri sessizce kontrol eden başka milyarderler de var. Kâğıt milyarderlerden devlet başkanlarına kadar her zenginlik düzeyi farklı ayrıcalıklar ve zorluklar getirir. Farklı milyarder türlerini anlamak bize servetin nasıl biriktirildiği, yönetildiği ve halkın gözünden nasıl saklandığı konusunda daha net bir resim sunuyor.
Araştırmam boyunca, farklı zenginlik düzeylerine ilişkin benzer içgörülere sahip başkalarını da buldum ve onların deneyimleri bana ilham verdi. Bu gizli milyarderler hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız bu [videoya](https://www.youtube.com/watch?v=huytmhIl7eE) göz atın.
Milyarderlerin dünyası karmaşıktır ve aşırı zenginliğe giden birçok farklı yol vardır. Bazıları servetlerini ticari girişimler yoluyla kazanırken, diğerleri ulusal serveti miras olarak alıyor veya kontrol ediyor, bu da onları gezegendeki en zengin ve en gizemli insanlardan biri yapıyor.